Güneydoğu Anadolu bölgesinde, Mezopotamya’nın yukarı bölümünde yer alan Mardin, kozmopolit yapısı ve uzun tarihi ile dikkatleri üzerine çeken şehirlerimizden biridir. Farklı etnik kökenlerin yaşadığı şehir M.Ö. 4500 yıllarına kadar uzanan bir geçmişe sahiptir. Güneyinde Suriye bulunan Mardin, coğrafi yapı bakımından dağlık bir araziye sahiptir. Bu yönü ve diğer yönleriyle beğenebileceğiniz şehir, kültürel anlamda yapacağınız Güneydoğu gezisinde kesinlikle uğramanız gereken tarihi bir kenttir.
4000 yıllık bir geçmişe sahip olan Güneydoğu Anadolu bölgesinin şehri Mardin, Uluslararası kuruluşlar tarafından birçok yeri koruma altına alınmış bir kenttir. Dicle Nehri kıyısında yer alması ve bir geçiş güzergâhı olması, tarih boyunca şehri almak isteyenleri savaşa sürüklemiş, şehir dönem dönem el değiştirerek günümüze gelmiştir.
Mardin ismi, tarihi kaynaklarda yer aldığına göre burada yaşamış savaşçı bir kavimden "Mardeler"den geldiği yer almaktadır, fakat buna karşın Arap kaynaklarında “Maridin” ismi zikredilmektedir.
Tarihi bir hayli uzun dönemlere dayanan Mardin, Paleolitik Çağ ve Cilalı Taş Devrine kadar uzanan bir geçmişe sahiptir. Bilinen yazılı geçmişi ise M.Ö 2000 yıllarına dayanmaktadır. Şehri bu dönemlerde Asurlar ele geçirmiş, Asurlardan sonra Hitit ve Urartu egemenliğine girmiştir. 4. Yüzyılda Roma İmparatorluğu’nun hüküm sürdüğü Mardin’de İslam komutanlarından İyaz Bin Ganm’in bölgedeki fetih seferleriyle birlikte Mardin de Müslümanların hakimiyeti altına girmiştir. İslam topraklarına dahil edildikten sonra Emeviler ve Abbasilerin egemenliği altında kaldıktan sonra şehir 851 yılında Hamdani Hanedanlığı tarafından ele geçirilmiştir. Tarih 10 ve 11. Yüzyılı gösterdiğinde Mervaniler ve Ukayniler arasında el değiştirmiş bu dönemden sonra kent, 1085 yılında Selçuklu Devletinin egemenliği altına girmiştir.
Birçok medeniyete ev sahipliği yapan Mardin, 1103 yılında Artuklu Beyliği, 1185 yılında Eyyübiler ve 1. Alaaddin Keykubat yönetiminde Selçukların idaresinde kalmış, bu dönemden sonra Akkoyunlar ile karakoyunlar arasında el değiştirdikten sonra 1517 yılında Osmanlı topraklarına dahil edilmiştir.
Şehir geçmiş tarihi itibari ile birçok medeniyet ve uygarlığa ev sahipliği yaparak günümüze kadar ulamış ve tarihin farklı dönemlerine ait kalıntıları günümüze ulaştırmıştır. Özellikle son zamanlarda devlet eliyle yapılan düzenlemeler ve çalışmalar sayesinde daha da turistik bir şehir haline gelen Mardin, gezilecek ve görülecek yerleriyle tam bir tarih kentidir.